Η μισθολογική εξίσωση των γυναικών είναι ένα δίκαιο αίτημα. Είναι μία ηθική επιταγή, αν πιστεύουμε σε ένα κράτος δικαίου, που σέβεται τους πολίτες του χωρίς διακρίσεις. Είναι, τέλος, ζήτημα βιωσιμότητας, που συμπεριλαμβάνεται στους παγκόσμιους στόχους βιώσιμης ανάπτυξης του ΟΗΕ για το 2030. Πέρασαν αιώνες για να κατοχυρωθούν τα δικαιώματα της γυναίκας στην εκπαίδευση και την εργασία. Πόσοι αιώνες πρέπει να περάσουν για να γίνει πράξη το «ίση αμοιβή για ίση εργασία»; Η Ελληνική κυβέρνηση, αφουγκραζόμενη τις ανάγκες της κοινωνίας, δεν περιμένει.

257 χρόνια… Τόσα χρειάζονται σύμφωνα με το Παγκόσμιο Οικονομικό Φόρουμ (Global Gender Gap Report 2020) για να πετύχουμε την οικονομική εξίσωση των δύο φύλων, αν δεν μεταβληθούν διεθνώς ριζικά οι κατεστημένες πρακτικές στον χώρο εργασίας και οι νοοτροπίες που τις διαιωνίζουν. Το παγκόσμιο μισθολογικό χάσμα τον Μάρτιο του 2020 ανερχόταν στο 23% υπέρ των ανδρών. Η Ελλάδα ήταν στην 98η θέση σε σύνολο 156 χωρών, ενώ στον ετήσιο Δείκτη Ισότητας των Φύλων του Ευρωπαϊκού Ινστιτούτου για την Ισότητα των Φύλων, κατατάσσεται τελευταία ανάμεσα στα κράτη μέλη της ΕΕ.

Αν εστιάσουμε, ειδικότερα, στο ζήτημα της μισθολογικής ανισότητας, οι αριθμοί είναι αποκαλυπτικοί: οι μέσες ετήσιες αποδοχές των γυναικών είναι 20,6% χαμηλότερες από αυτές των ανδρών (ΕΛΣΤΑΤ 2018). Το μισθολογικό χάσμα αυξάνεται με την ηλικία, αφού οι γυναίκες εξελίσσονται στην καριέρα τους, χωρίς αντίστοιχα να ανελίσσονται ιεραρχικά και μισθολογικά. Οι ανισότητες είναι ακόμη μεγαλύτερες για τις μητέρες και τις κοινωνικά ευπαθείς γυναίκες. Επιπρόσθετα, τα υψηλότερα ποσοστά ανεργίας των γυναικών (παρά το τουλάχιστον εφάμιλλο μορφωτικό τους επίπεδο), η μερική απασχόληση, η ευέλικτη (συχνά αδήλωτη) εργασία και η συνταξιοδότησή τους (με 29% χαμηλότερες αποδοχές έναντι των ανδρών στην ΕΕ το 2019) είναι φαινόμενα που συνδέονται άρρηκτα με τις διακρίσεις που υφίστανται. Το μεγαλύτερο μέρος της κοινωνίας θεωρεί απολύτως ‘φυσιολογικό’ και αναμενόμενο να εγκαταλείψει μια γυναίκα παραγωγικής ηλικίας την εργασία της (49,7% των γυναικών έναντι 4,0% των ανδρών – ΕΛΣΤΑΤ 2018), ή να περιορίσει τις φιλοδοξίες της, προκειμένου να αναλάβει (συνήθως εξ ολοκλήρου) τον ρόλο του άτυπου φροντιστή ανηλίκων ή ηλικιωμένων συγγενών.

Αν στα αρνητικά αυτά δεδομένα προσθέσουμε ότι οι ανισότητες οξύνονται σε περιόδους κρίσεων, όπως αυτή που βιώνουμε λόγω της πανδημίας, αιτιολογείται απόλυτα η κυβερνητική πρωτοβουλία να συμπεριλάβει στον Πυλώνα 3 του Εθνικού Σχεδίου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας «Ελλάδα 2.0» την προαγωγή της ισότητας των φύλων και τη διασφάλιση ίσων ευκαιριών για όλους στον επαγγελματικό βίο. Διότι η δίκαιη ανάπτυξη απορρέει από την αξιοποίηση της δυναμικότητας όλου του παραγωγικού ιστού της χώρας, μακριά από στερεότυπα και προκαταλήψεις.

Στο ίδιο πνεύμα συντάχθηκε το Εθνικό Σχέδιο Δράσης για την Ισότητα των Φύλων (Ε.Σ.Δ.Ι.Φ.) 2021-2025, για το οποίο η δημόσια διαβούλευση ολοκληρώθηκε πριν λίγες εβδομάδες. Αφορά όλα τα Υπουργεία, ενσωματώνοντας τη διάσταση του φύλου στις τομεακές πολιτικές (gendermainstreaming), με στόχο την πρόληψη, εξάλειψη και θεραπεία των έμφυλων ανισοτήτων, που πλήττουν τις γυναίκες και ειδικά όσες ανήκουν σε κοινωνικά ευπαθείς ομάδες: άστεγες, άνεργες, γυναίκες με αναπηρία ή χρόνιο νόσημα, θύματα ενδοοικογενειακής βίας, πρόσφυγες κ.λπ.

Συγκεκριμένα, στον Άξονα προτεραιότητας 3 «Ισότιμη συμμετοχή των γυναικών στην αγορά εργασίας» του Εθνικού Σχεδίου Δράσης για την Ισότητα των Φύλων εντάσσονται πρωτοβουλίες, οι οποίες στοχεύουν στην ισότιμη συμμετοχή των γυναικών στην αγορά εργασίας, την ενίσχυση της γυναικείας απασχόλησης, τη συμφιλίωση προσωπικής και επαγγελματικής ζωής, την κατάργηση των υφιστάμενων μισθολογικών ανισοτήτων, τη μείωση του έμφυλου συνταξιοδοτικού χάσματος και την ενίσχυση της εκπαίδευσης και κατάρτισης των κοριτσιών και των γυναικών στους τομείς της έρευνας και της τεχνολογίας, μέσα από στοχευμένες παρεμβάσεις.

Η δημιουργία συντονιστικού κέντρου (focal point) εντός του Υπουργείου Δικαιοσύνης για την παρακολούθηση της εφαρμογής του Χάρτη Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της ΕΕ σε θέματα ισότητας, η ανάπτυξη και απονομή «Σήματος Ισότητας» στις επιχειρήσεις που προωθούν την ισοτιμία των φύλων, η επιμόρφωση στελεχών επιχειρήσεων για την άρση των διακρίσεων, η επανεκπαίδευση των γυναικών που μένουν εκτός εργασίας (χάνοντας, όπως έχει αποδειχθεί, δεξιότητες με αποτέλεσμα να μένουν στάσιμες και μισθολογικά) είναι παραδείγματα δράσεων με στόχο τη γεφύρωση του έμφυλου μισθολογικού χάσματος.

Η μισθολογική εξίσωση των γυναικών είναι ένα δίκαιο αίτημα. Είναι μία ηθική επιταγή, αν πιστεύουμε σε ένα κράτος δικαίου, που σέβεται τους πολίτες του χωρίς διακρίσεις. Είναι, τέλος, ζήτημα βιωσιμότητας, που συμπεριλαμβάνεται στους παγκόσμιους στόχους βιώσιμης ανάπτυξης του ΟΗΕ για το 2030. Πέρασαν αιώνες για να κατοχυρωθούν τα δικαιώματα της γυναίκας στην εκπαίδευση και την εργασία. Πόσοι αιώνες πρέπει να περάσουν για να γίνει πράξη το «ίση αμοιβή για ίση εργασία»; Η Ελληνική κυβέρνηση, αφουγκραζόμενη τις ανάγκες της κοινωνίας, δεν περιμένει.